Τασούλα Τσιλιμένη

Απαντήσεις για την υπεράσπιση των αξιών

Η γνωριμία μου με το έργο της Πηνελόπης Δέλτα έγινε όταν ήμουν περίπου δέκα χρονών, όταν η αδερφή μου έφερε στο σπίτι από τη βιβλιοθήκη της πόλης ένα βιβλίο όλο γράμματα χωρίς σχεδόν εικόνες. Ήταν ο Μάγκας της Πηνελόπης Δέλτα. Μετά την καληνύχτα της μητέρας έβγαλε έναν μικρό φακό κάτω από το στρώμα του κρεβατιού που μοιραζόμασταν, όπως έκανε κάθε φορά που έφερνε καινούργιο βιβλίο, και καλά κουκουλωμένες κάτω από την κουβέρτα άρχισε να διαβάζει. Οι λέξεις ζωντάνεψαν μπροστά μου έναν κόσμο που μου έδειξε ότι ακόμη και στα μικρά πράγματα, όπως η αγάπη ενός σκύλου, μπορούν να κρύβονται μεγάλα νοήματα. Μου αποκάλυψε τη δύναμη της φιλίας.

Μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας ως αναγνώστρια άρχισα να αναζητώ τα βιβλία της Δέλτα που με έμαθαν να βλέπω τον κόσμο με ευαισθησία, αισιοδοξία και δύναμη. Με ενθουσίαζαν οι ήρωές της που δεν είναι τέλειοι, ούτε αλάνθαστοι, αλλά έχουν αδυναμίες και παλεύουν να γίνουν καλύτεροι.

Ως έφηβη με απορίες και προβληματισμούς, βρήκα στις ιστορίες της απαντήσεις για την υπεράσπιση των αξιών. Στο Παραμύθι χωρίς όνομα ανακάλυψα την ανάγκη αλλαγής, όχι μόνο γύρω μας, αλλά κυρίως μέσα μας. Το βιβλίο αυτό με έκανε να σκεφτώ για τη σπουδαιότητα της ατομικής ευθύνης ως κινητήριας δύναμης κάθε κοινωνικής αλλαγής. Το βιβλίο Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου έθεσε το πλαίσιο του τρόπου εισαγωγής στην ιστορική συνείδηση και στην αξία της αντίστασης.

Με τις σπουδές μου στα παιδαγωγικά και ως εκπαιδευτικός της τάξης και της πράξης τη δεκαετία του ʼ90 επανερχόμουν στο έργο της που επιβεβαίωνε την άποψή μου ότι η λογοτεχνία μπορεί να γίνει βασικό εργαλείο επιρροής συμπεριφοράς και τρόπου σκέψης.

Ως μελετήτρια, στη συνέχεια, της ιστορίας της ελληνικής παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας, τη δεκαετία του 1980-’90, ήρθα σε επαφή με απόψεις και δημοσιεύματα «ειδικών» του πεδίου, που στέκονταν επικριτικά –και κάποιοι αφοριστικά– στο έργο της Δέλτα. Εκεί που εκείνοι διαπίστωναν σε ορισμένα έργα της βιαιότητα και πρόθεση αν-ειρηνική, εγώ διέκρινα τη βαθιά αγάπη της για την Ελλάδα, την αγωνία της για την παιδεία και τα ιδανικά, εντάσσοντας πάντα το έργο της στο συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο δημιουργίας τους. Με εντυπωσίαζε η ευστοχία της γραφής της να συνδυάζει τη «διδαχή» με την απόλαυση της αφήγησης, χωρίς να βαραίνει το κείμενο ή να γίνεται διδακτικό.

Σήμερα και κατά την τελευταία εικοσαετία, διδάσκοντας ιστορία της παιδικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο, στα πρώτα μαθήματα κάθε ακαδημαϊκού έτους θέλοντας να διαπιστώσω τη σχέση των φοιτητών μου με τη λογοτεχνία, διαπιστώνω ότι ως έφηβοι/ες έχουν υπάρξει αναγνώστες και αναγνώστριες της Δέλτα. Εκείνο που με ξαφνιάζει και πιστοποιεί την ποιότητα της λογοτεχνικής γραφής της είναι ότι δηλώνουν πως αγαπούν τα βιβλία της που διάβασαν ακόμη και εάν δεν ήταν επιλογή τους, αλλά πρόταση ανάγνωσης από τους εκπαιδευτικούς του σχολείου, ανάμεσα σε άλλα αναγνώσματα σύγχρονα που δεν πολυθυμούνται.

Η λογοτεχνικότητα της γραφής μακριά και ανεξάρτητη από κάθε άλλη της ιδιότητα ή χαρακτηριστικό, εντάσσει το έργο της στην κλασική λογοτεχνία της χώρας μας και φυλάσσω το σύνολο των έργων της στη βιβλιοθήκη μου, πλάι με έργα άλλων σύγχρονων συγγραφέων που με το έργο τους πιστοποιούν την εξέλιξη της καλής λογοτεχνίας στη χώρα μας, για τα εγγόνια μου.

Κύλιση στην κορυφή