Για την κρίση του Τύπου έχω συνηθίσει να κουβεντιάζω από τότε που μπήκα στον Τύπο –πάνε κάποιες δεκαετίες… Και προφανώς η συζήτηση ενδιαφέρει αφού συνεχίζουμε.
Ακόμη περισσότερο επειδή με την τάση γενίκευσης ή ισοπέδωσης που περιέχουν συνήθως τέτοιου τύπου συζητήσεις προσπερνούμε το αυτονόητο. Πως δεν υπάρχει ένας ενιαίος Τύπος ώστε να τον διαφεντεύει μια κοινή τύχη. Όπως δεν υπάρχει μια αδιασάλευτη τύχη για τον Τύπο σε διαφορετικές εποχές.
Με άλλα λόγια, κάθε εποχή έχει τον Τύπο της. Με δεδομένες τις αλλαγές της κοινωνίας, της οικονομίας, της πολιτικής, της τεχνολογίας, του πολιτισμού και γενικότερα όποιου σημείο αναφοράς μας περιέχει και μας προσδιορίζει.
Εκ των πραγμάτων λοιπόν ο Τύπος είναι υποχρεωμένος να ακολουθεί την εποχή του, αν θέλει να την αφηγηθεί, να την περιγράψει ή να την αναλύσει. Κι αυτό προϋποθέτει μια ικανότητα ανανέωσης και μια δυνατότητα προσαρμογής.
Άλλος ήταν ο Τύπος πριν το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση. Άλλος ήταν πριν το Διαδίκτυο. Άλλος πριν την παγκοσμιοποίηση. Κι άλλος θα γίνει σε είκοσι ή τριάντα χρόνια από σήμερα.
Λογικό. Αλλαγή δεν σημαίνει κρίση παρά μόνο για εκείνους που δεν μπορούν να προσαρμοστούν στις συνθήκες της αλλαγής.
Αυτό λοιπόν είναι το ζητούμενο. Το οποίο όμως έχει δυο αυστηρές προϋποθέσεις.
Πρώτον, την ανεξαρτησία του Τύπου. Ανεξαρτησία πολιτική, ιδεολογική και οικονομική. Η Τύπος δεν είναι a priori υπέρ κανενός αλλά και εναντίον κανενός άλλου. Δεν είναι ανακριτής, ούτε ντεντέκτιβ, ούτε ελεγκτής της όποιας εξουσίας.
Κάνεις απλώς τη δουλειά του. Έχει τις απόψεις και την οντότητά του. Μη επιδεχόμενος ελέγχους κανενός είδους, πλην φυσικά του ελέγχου νομιμότητας.
Και διεκδικώντας το δικαίωμα να είναι αντιδημοφιλής. Δεν κάνουμε πασαρέλα.
Δεύτερον, η ανεξαρτησία είναι το εχέγγυο της εμπιστοσύνης. Είναι μια αυτονόητη προϋπόθεση που όμως πάσχει στις μέρες μας.
Και δυστυχώς ο ίδιος ο Τύπος έχει ευθύνες για την ασθένεια.
Έχει ενδώσει σε όλα τα πιθανά κι απίθανα παραστρατήματα που θα μπορούσε να βρει στον δρόμο του: ψέματα, ύβρεις, λαϊκισμό, κιτρινισμό, εντυπωσιασμό, κλισέ, συκοφαντίες, δημαγωγία, ιδεολογική σαβούρα.
Αγραμματοσύνη, πάνω από όλα. Ο Τύπος έπαψε να είναι μια υπόθεση λογίων.
Όχι στο σύνολό του, φυσικά. Κι όχι παντού στον ίδιο βαθμό. Αλλά οι αναμάρτητοι σπανίζουν.
Εκ των πραγμάτων λοιπόν η διάγνωση δείχνει και το φάρμακο.
Αλλά δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος για τη θεραπεία.