Υπάρχει, λένε, κάπου ένα βιβλίο που έχει τη δύναμη να αλλάξει τη ζωή του καθενός μας, αρκεί να συναντηθούμε μαζί του. Κάθε φορά που θυμάμαι τη σημαδιακή αυτή φράση, την Πηνελόπη Δέλτα σκέφτομαι με βεβαιότητα, καθώς μέσα από τα δικά της βιβλία έμαθα το τι σημαίνει Πατρίδα κι ακόμα το ως πού φτάνει η αγάπη στην Πατρίδα, ειδικά όταν αυτή βρίσκεται σε κίνδυνο –αναρωτιέμαι πότε δεν βρίσκεται…
Η Πηνελόπη Δέλτα –το κατάλαβα πολύ αργότερα– ήταν, για μας που την αγαπήσαμε πολύ, ο άγγελος που μας μοίρασε αφειδώλευτα ουρανό. Με τη γραφίδα της ανύψωσε την ψυχή μας, την έκανε να στραφεί προς τα πάνω, μας έκανε να θρώσκουμε άνω, μας βοήθησε να καταλάβουμε, από νωρίς μάλιστα, πως πέρα από τη γήινη ζωή μας υπάρχει και μια άλλη, γεμάτη ιδανικά, που, υπηρετώντας τα, κερδίζεις μια πληρότητα που δεν αποκτιέται με άλλον τρόπο.
Διαβάζοντας τα βιβλία της νωρίς, από τον απολαυστικό Τρελαντώνη της μέχρι το ογκώδες Στα μυστικά του Βάλτου, δεν αναρωτηθήκαμε πόσο αληθινά είναι. Κι όταν μεγαλώσαμε πια και πολλοί από τους γύρω μας χαίρονταν να αμφισβητούν και να γκρεμίζουν, ήταν τεράστια έκπληξη η διαπίστωση πως οι ήρωες της Δέλτα δε θα μας πρόδιδαν ποτέ: εμφανίζονταν μπροστά μας σε τελείως απίθανες στιγμές κι ήταν πιο καθαροί κι απ’ το ολοκάθαρο χρυσάφι: «Ο Αντώνιος Μπενάκης, ο ευπατρίδης, ο διανοούμενος, ο ανθρωπιστής και εθνικός μας ευεργέτης, που, καθώς ήταν πλούσιος, προπολεμικά είχε τον δικό του ράφτη στην Αγγλία, που του έραβε τα πρωινά, απογευματινά και βραδινά του κουστούμια. Αλλ’ όταν με τη γερμανική εισβολή, το 1941, κατέρρευσε το ελληνικό μέτωπο στην Αλβανία κι άρχισαν να καταφθάνουν στην Αθήνα ατέλειωτο πλήθος Ελλήνων στρατιωτών, έχοντας διανύσει με τα πόδια εκατοντάδες χιλιόμετρα, ήταν κουρελιασμένοι, πληγωμένοι, ψειριασμένοι, βρόμικοι, εξουθενωμένοι. Τότε ο Αντώνης Μπενάκης βγήκε στην πόρτα του Μουσείου του και μοίρασε όλα του τα κουστούμια σε αυτούς τους στρατιώτες. Κι από εκείνη την ημέρα, στα τριάμισι χρόνια της γερμανικής κατοχής που ακολούθησε, ο Αντώνης Μπενάκης φορούσε κάθε μέρα, πρωί, απόγευμα, βράδυ, το ίδιο ένα και μοναδικό κουστούμι», διάβασα σε επιφυλλίδα του Χρήστου Γιανναρά τον Οκτώβριο του 2012 κι αποσβολώθηκα και θαύμασα…
Κι όταν πληροφορήθηκα πως το Βασιλόπουλο στο Παραμύθι χωρίς όνομα το στόλισε η Δέλτα με τα χαρακτηριστικά του μεγάλου της έρωτα Ίωνος Δραγούμη, και πάλι αποσβολώθηκα και θαύμασα. Για να ξαναθαυμάσω τη μεγάλη μας συγγραφέα μαθαίνοντας για την έρευνα που προηγούνταν της συγγραφής των βιβλίων της, έρευνα που ήταν πολυετής σε κάποιες περιπτώσεις, όπως για το μνημειώδες βιβλίο της Στα μυστικά του Βάλτου, ένα βιβλίο για το οποίο ακούμε πολλούς Έλληνες να λένε: «Ευτυχώς που διάβασα τα μυστικά του Βάλτου, αλλιώς δε θα ήξερα τίποτε για τον Μακεδονικό Αγώνα». Κι ας το είπε ο Ελευθέριος Βενιζέλος πως «Ο Μακεδονικός αγώνας πρέπει να γίνει το Ευαγγέλιο της Ελληνικής Φυλής», κάτι που δεν έγινε, επίσημα τουλάχιστον, δυστυχώς για όλους μας…
Όμως, ο λαός καταλαβαίνει και ξέρει. Γι’ αυτό και έχουν γίνει ως τώρα «σχεδόν 100 επανεκδόσεις του βιβλίου Στα μυστικά του Βάλτου, σε περισσότερα από μισό εκατομμύριο αντίτυπα» (Γ. Μαυρογορδάτος, Καθημερινή, 10.11.2014). Ξέρουν, όμως, και οι σύγχρονοι συγγραφείς: αυτοί που δηλώνουν πόσο πολύ αγάπησαν τα βιβλία της Δέλτα όταν ήταν παιδιά (Αγγελική Βαρελλά, Ηρώ Παπαμόσχου, Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου…), αλλά και οι συγγραφείς που έγραψαν βιβλία για τον Μακεδονικό Αγώνα (Νίτσα Τζώρτζογλου, Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη, Τάκης Χατζηαναγνώστου, Θάλεια Σαμαρά, Φράνση Σταθάτου, Ναννίνα Σακκά-Νικολακοπούλου…). Το ήξερε κι ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και το ʼκανε θέατρο, που ντύθηκε με τις εξαίσιες μουσικές του Μάνου Χατζιδάκι. Και, ω του θαύματος, δείχνει πως ξέρει και το σημερινό Υπουργείο Παιδείας που, στηρίζοντας την πρότασή του για την ανάγνωση ολόκληρων λογοτεχνικών έργων στα σχολειά μας, προτείνει, ανάμεσα στ’ άλλα, και το θρυλικό Παραμύθι χωρίς όνομα της Δέλτα για τους μαθητές του Δημοτικού.
Λοιπόν, η Πηνελόπη Δέλτα ζει και θα ζει πάντα μέσ’ από τα αξεπέραστα βιβλία της. Κι όχι μόνο θα ζει, μα δε θα πάψει ποτέ να διδάσκει στα Ελληνόπουλα την αγάπη για την Πατρίδα, αφού «Να ζεις χωρίς πατρίδα δεν μπορείς», αφού «ύστερ’ από την αγάπη του Θεού είναι η αγάπη της πατρίδας», όπως γράφει ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς…
