© Ζωγραφική: Γιώργης Βραχνός

Βαγγέλης Ηλιόπουλος

Οι πρώτες φορές

Το πρώτο παιχνίδι

Μια κουμπάρα των γονιών μου είχε μετακομίσει στην Αμερική. Στο πρώτο ταξίδι που ήρθε μετά τον γάμο της μου έφερε ένα κουκλάκι –σκυλάκι που όταν το κούρδιζες περπατούσε και γάβγιζε. Απ’ ό,τι θυμάμαι πρέπει να ήταν σε μέγεθος όσο ένα κουταβάκι λαμπραντόρ. Άλλωστε έτσι έμοιαζε. Για εμένα τότε ήταν εντυπωσιακό. Αυτό θεωρώ πρώτο παιχνίδι μου. Το κοιτούσα ώρες ατέλειωτες και ως τεχνολογικό θαύμα, αλλά και ως σκυλάκι, έστω μηχανικό, που τόσο ήθελα να αποκτήσω. 

Το πρώτο ψέμα 

Δεν μου αρέσει καθόλου να λέω ούτε και να μου λένε ψέματα. Δεν μπορώ να κρύψω την αλήθεια. Καρφώνομαι μόνος μου και ο άλλος το καταλαβαίνει αμέσως. Επίσης αφού δεν θέλω να μου λένε ψέματα, δεν το θεωρώ ηθικά σωστό να λέω εγώ. Ίσως τα πρώτα ψέματα που μπορώ να θυμηθώ είναι όσα έλεγα για να κρύψω από όλους ότι είχα μυστικούς, φανταστικούς, φίλους με τους οποίους έπαιζα κάθε απόγευμα στον κήπο μου. Όσο κι αν με ρωτούσαν με ποιον μιλούσα, τι έπαιζα, ποιοι ήταν μαζί μου, εγώ έβρισκα δικαιολογίες για να μην αποκαλύψω σε κανέναν τους αόρατους φίλους μου. 

Το πρώτο παραμύθι

Το πρώτο παραμύθι που θυμάμαι μου το έλεγε η γιαγιά μου η Μαρίκα από την Ικαρία, για να με κοιμήσει κάθε μεσημέρι. Ξαπλώναμε στο διπλό κρεβάτι των γονιών μου και μου έλεγε για τη μάγισσα που έρχεται να πάρει τα παιδιά που δεν κοιμούνται. Παράλληλα έβαζε την Τζορτζέτα, την κοπέλα που την βοηθούσε στο σπίτι, να πηγαίνει στη λεμόνια έξω από το παράθυρό μας, και να την κουνάει, ώστε το παραμύθι να έχει και ηχητικά εφέ, για να το πιστέψω. Τελικά με θύμωνε τόσο πολύ αυτή η ενοχλητική μάγισσα που όλο ρωτούσα γι’ αυτήν, μέχρι που έπαιρνε ο ύπνος τη γιαγιά κι εγώ έμενα με τις απορίες μου αναπάντητες. 

Η πρώτη μέρα στο σχολείο

Νηπιαγωγείο πήγα, αλλά δεν έμεινα. Δεν μου άρεσε καθόλου, ούτε βρήκα κανέναν λόγο να πηγαίνω. Κι έτσι έμεινα σπίτι με τη μαμά μου. Άρα, η πρώτη μέρα στο σχολείο για εμένα ήταν όταν πήγα στην Α΄ Δημοτικού. Οι γονείς μου ανησυχούσαν ότι πάλι δεν θα μου άρεσε και ότι δεν θα ήθελα να ξαναπάω. Όμως τα πράγματα αυτή τη φορά έγιναν αλλιώς. Ίσως εξαιτίας της κ. Νίκης που ήταν μια εξαιρετική, νέα και πανέμορφη δασκάλα, ίσως επειδή γνώρισα έναν φίλο, τον Χρήστο, όχι απλώς μου άρεσε και ήθελα κάθε μέρα να πηγαίνω, αλλά δεν έβλεπα και κανέναν λόγο να με πηγαίνει η μαμά μου. 

Η πρώτη φωτογραφία

Γεννήθηκα σε μια εποχή που η φωτογραφία γνώριζε άνθιση, με τις πρώτες τότε ατομικές φωτογραφικές μηχανές, στις οποίες τοποθετούσαν τα ασπρόμαυρα φιλμ κασέτα. Γι’ αυτό και έχω πάρα πολλές φωτογραφίες και ως μωρό και ως παιδάκι. Θυμάμαι πολύ μια φωτογραφία που είμαι μωρό στο καρότσι στον κήπο μας. Το καρότσι κρατάει η αδελφή μου εφτά χρόνων, με πολύ καμάρι που έχει αδελφό και πολλή απελπισία γιατί μάλλον ήμουν απαιτητικό μωρό. 

Το πρώτο βιβλίο που διάβασα

Ο θείος μου, ο Μανώλης Γιαλουράκης, ήταν ένας συγγραφέας που έγραφε πολύ δύσκολα βιβλία για να τα καταλάβω εγώ, ένα παιδί. Όταν μετέφρασε Άντερσεν μου χάρισε επιτέλους κι έμενα ένα βιβλίο, Τα παραμύθια του Άντερσεν, Εκδόσεις Χρυσή Πέννα, που μπορούσα να καταλάβω. Αυτό θεωρώ το πρώτο μου βιβλίο, και το Ασχημόπαπο, το Αηδόνι του αυτοκράτορα, Τα καινούργια ρούχα του βασιλιά, και βέβαια Το κοριτσάκι με τα σπίρτα, έγιναν τα αγαπημένα πρώτα παραμύθια που διάβασα. 

Η πρώτη τιμωρία

Το φιλότιμό μου δεν άντεχε τις τιμωρίες. Δεν έδινα ποτέ δικαιώματα και ήμουν πολύ ήσυχος στο σχολείο, ενώ ήμουν πολύ άτακτος στο σπίτι. Τότε στα σχολεία έδερναν για τιμωρία. Εγώ σε όλο το δημοτικό έφαγα μόνο ένα χαστούκι. 

Στην Δ’ Δημοτικού, κατέβαινα μια μέρα τις σκάλες του σχολείου και έπαιζα με τη φίλη μου την Μαριάννα. Ο δάσκαλος της Ε΄ τάξης, ο κύριος Κωνσταντάκης, νόμιζε ότι την χτύπησα και ήρθε να με μαλώσει. Είχε θυμώσει πολύ που, όπως πίστευε, είχα χτυπήσει ένα κορίτσι και μου έριξε ένα χαστούκι. Δεν με πόνεσε, αλλά με έθιξε γιατί ήταν άδικο. Η Μαριάννα του εξήγησε ότι απλώς παίζαμε… αλλά δεν θέλησε να ακούσει. 

Αυτός ο δάσκαλος, αν και η σχέση μας ξεκίνησε ανάποδα, έγινε ο πιο αγαπημένος μου όταν τον είχα και στην Ε΄ και στην ΣΤ΄, χωρίς, ευτυχώς, να συνεχίσει να δέρνει. 

Το πρώτο κατοικίδιο

Μικρός είχα παπαγαλάκια και ένα καναρίνι, τον Τουίτη. Στο Λύκειο η μαμά έφερε ένα γατάκι που την είχε ακολουθήσει όπως γύριζε από το σχολείο. Το είπαμε Σάντυ, αλλά όταν πήγαμε για το πρώτο εμβόλιο αποκαλύφθηκε ότι ήταν αγόρι. Ο Μητσούλης μου έγινε ο πρώτος γάτος μου. Άκουγε όλους τους εφηβικούς μου προβληματισμούς και με καταλάβαινε καλύτερα από κάθε άλλον. Ήταν ελεύθερος και ανεξάρτητος. Είχαμε ανοικτό το παράθυρο του μπάνιου κι όποτε ήθελε ερχόταν και κοιμόταν μαζί μου, όποτε ήθελε έφευγε και έκανε βόλτες στον κήπο. Ήμουν φοιτητής όταν χάθηκε. Στην αρχή δεν έδωσα σημασία. Μετά βγήκα σε όλη την Αγία Παρασκευή να τον ψάχνω με την ειδική σφυρίχτρα που του είχα, και που μόλις την άκουγε έτρεχε κοντά μου. Δεν γύρισε ποτέ. Θέλησα να πιστέψω το καλό σενάριο, ότι ερωτεύτηκε και αποφάσισε να αλλάξει γειτονιά. Ακόμη δεν έχω αγαπήσει άλλη γάτα. 

Η πρώτη απογοήτευση

Συχνά απογοητευόμουν όταν ένιωθα μόνος, χωρίς φίλους που να με καταλαβαίνουν. Γενικά ήμουν ένα παιδί αόρατο που περνούσε απαρατήρητο. Ίσως η πρώτη απογοήτευση να ήταν όταν κατάλαβα ότι ο Χρήστος κι εγώ μεγαλώνοντας είχαμε άλλα ενδιαφέροντα και από κολλητοί από την Α΄ Δημοτικού, στη Β΄ Γυμνασίου μείναμε απλώς φίλοι. 

Ο πρώτος έρωτας 

Δεν ξέρω ποιον να θεωρήσω πρώτο; Αυτόν στην Α΄ Δημοτικού; Ήταν πολύ σύντομος. Ένας χορός στο αποκριάτικο πάρτι του σχολείου στο ξενοδοχείο King George. 

Το πρώτο «θέλεις να τα φτιάξουμε;» ήταν στη ΣΤ΄ Δημοτικού, με σημείωμα που της άφησα στο σχολικό. Αλλά στο Γυμνάσιο άλλαξε σχολείο και χαθήκαμε. 

Το πρώτο δυνατό ερωτικό κάλεσμα στο Γυμνάσιο; Οδήγησε στην πρώτη σχέση στο Λύκειο, μεγαλώσαμε μαζί, από παιδιά γίναμε νέοι και μείναμε πάντα φίλοι. 

Όλοι είχαν την πρωτόγνωρη ομορφιά της πρώτης φοράς.

Το πρώτο βιβλίο που έγραψα

Στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο έγραφα σε μια γραφομηχανή που μου είχε χαρίσει ο νονός μου το πρώτο «βιβλίο» μου. «Happy Days» of and by Vagelis. Περιείχε τις πιο ευτυχισμένες στιγμές μου από συναυλίες, εκδρομές, πάρτι, διαδηλώσεις, αποχές… Μόνο που δεν ήθελα να το διαβάσει κανείς. Άρα, δεν μετράει. 

Η περιπέτεια της ζαρωμένης κάλτσας είναι το πρώτο μου βιβλίο. Το έγραψα όσο υπηρετούσα στο Πολεμικό Ναυτικό και είναι ένα παραμύθι ερωτικό, γραμμένο για τη Γεωργία. Ήθελα πολύ να εκδοθεί για να το διαβάσει. Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Δελφίνι τον Δεκέμβρη του 1995. Της το ταχυδρόμησα στην Αμερική γιατί είχε πάει ταξίδι για Χριστούγεννα. 

Η πρώτη φορά που κατάλαβα ότι κάτι πρέπει ν’ αλλάξει στην παιδική / εφηβική λογοτεχνία

Δεν έχει έρθει αυτή η πρώτη φορά. Δεν το κατάλαβα ποτέ. Η παιδική λογοτεχνία ακολουθεί την εποχή της, κι όπως νέοι δημιουργοί μπαίνουν στον χώρο, βασίζονται στους προηγούμενους, αλλά φέρνουν και τον φρέσκο αέρα της δίκης τους εποχής. Κι έτσι το είδος εξελίσσεται. Έχει το χαρακτηριστικό της ανανέωσης στην ίδια την ιδιοσυγκρασία του. Αλλάζει όπως αλλάζουν οι γονείς, όπως αλλάζουν τα παιδιά, όπως αλλάζει η εκπαίδευση, αλλά και παραμένει ίδια γιατί τα παιδιά είναι πάντα παιδιά. 

«Όλων των λέξεων τα σπιτικά
κατοικημένα από τα μάτια σου
Η λέξη αύριο, η λέξη ονομασία»
Κύλιση στην κορυφή