Οι Έλληνες συνθέτες, κατά κανόνα, από το 1931 και μετά συνασπίστηκαν στην Ένωση Ελλήνων Μουσουργών. Η απήχηση της δραστηριότητας της Ένωσης ποικίλλει, ανάλογα με την εποχή και τις ικανότητες των μελών του Δ.Σ. Για παράδειγμα, κατά την περίοδο 1968-1972, προσωπικότητες όπως ο Γιάννης Χρήστου έδωσαν μεγάλη ώθηση στην απήχηση της σύγχρονης μουσικής.
Ακόμα και ο Μάνος Χατζιδάκις, ιδρύοντας την Πειραματική Ορχήστρα Αθηνών, έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην απήχηση του κοινού, διευρύνοντας το ρεπερτόριο και παρουσιάζοντας έργα σύγχρονων δημιουργών, Ελλήνων και ξένων. Για παράδειγμα, για πρώτη φορά ακούστηκε έργο τού «απαγορευμένου» από το καθεστώς Ιάννη Ξενάκη. Άλλωστε η διεθνής άνθιση της πρωτοποριακής μουσικής με συνθέτες όπως ο Boulez, ο Berio, ο Ligeti, ο Stockhausen κ.ά. συνυπήρξαν με την περίοδο των πολιτικών κινημάτων, π.χ. με την εποχή του Μάη του ’68.
Σταδιακά, μια δεκαετία μετά, το ρεύμα της πρωτοπορίας έχοντας φτάσει σε ακραίες τολμηρότητες, αρχίζει σιγά σιγά να φθίνει και να δίνει τη θέση του σε άλλες αναζητήσεις. Προφανώς, κατά τη διάρκεια της πρωτοποριακής περιόδου, η απήχηση του κοινού ήταν ιδιαίτερα αυξημένη.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι γενικότερα το κοινό για την κλασική μουσική είναι ιδιαίτερα ισχνό –αυτό άλλωστε είναι και θέμα παιδείας. Θα πρέπει ωστόσο να παραδεχτούμε ότι όταν στις συναυλίες της ΕΕΜ συμμετείχαν συνθέτες παγκοσμίου εμβέλειας (π.χ. Γιάννης Χρήστου, Ιάννης Ξενάκης, Θόδωρος Αντωνίου), η ανταπόκριση του κοινού ήταν σαφώς αυξημένη.
Γενικότερα οι Έλληνες συνθέτες της σύγχρονης μουσικής είναι ιδιαίτερα αδικημένοι γιατί το ευρύ κοινό αγνοεί την κλασική μουσική, πόσο μάλλον την σύγχρονη «λόγια» μουσική, που αναπόφευκτα έχει ένα περιορισμένο κοινό στις μέρες μας. Παρότι το επίπεδο της μουσικής παιδείας είναι πια αρκετά υψηλό, το νεανικό κοινό
ενεργοποιείται κυρίως όταν πρόκειται για προβεβλημένους διεθνώς συνθέτες. Δυστυχώς η ελληνική παρουσία των σύγχρονων συνθετών μας δεν νομίζω ότι είναι ιδιαίτερα δυναμική –συμμετέχουν, ωστόσο, στα διεθνή φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής, αλλά δεν φτάνουν σε ένα ευρύτερο κοινό.
Η ηλεκτρονική μουσική, πάλι, δεν έχει αποκτήσει μια αυτόνομη θέση. Δεν νομίζω ότι υπάρχει κοινό που θα πήγαινε σήμερα ν’ ακούσει αμιγώς ηλεκτρονική μουσική. Η ηλεκτρονική μουσική ωστόσο συνδυάζεται επιτυχώς με τις άλλες τέχνες, με το θέατρο, με τον κινηματογράφο, με την ποίηση, ακόμη και με τα εικαστικά.
Όσο παραγωγικός και να είναι ένας συνθέτης, είναι, νομίζω, σχεδόν αδύνατον να ζήσει μόνο από τη σύνθεση. Αυτό όμως ήταν ανέκαθεν έτσι –ακόμη και οι διεθνώς γνωστοί σύγχρονοι συνθέτες ζούσανε βασικά από τη διδασκαλία ή από τη διοικητική τους εργασία σε μεγάλους μουσικούς οργανισμούς.
Όσο για μένα, δεν έχω παράπονο. Τα περισσότερα έργα μου έχουν παρουσιαστεί σε κοινό, κάποια μάλιστα στο διεθνές κοινό (Γερμανία, Γαλλία) με πολύ καλή υποδοχή.
Αγαπώ πολύ την όπερα. Τον περασμένο Δεκέμβριο είχα την ευτυχία να δω στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την όπερα μου Ελπίς Πατρίδος σε λιμπρέτο Ιουλίτας Ηλιοπούλου. Τα τραγούδια μου για φωνή και πιάνο, κατά τα πρότυπα του lied, έχουν όλα ακουστεί και ηχογραφηθεί. Προσωπικά αγαπώ ιδιαίτερα τη μελοποίηση –ίσως μάλιστα αυτό να είναι το βασικό μου προτέρημα. Έχω την τύχη να συνεργάζομαι με ιδιαίτερα ποιοτικούς συγγραφείς –τόσο στο τραγούδι όσο και στην όπερα.
Μου ζητάτε τις επιρροές μου: Χατζιδάκις, Franz Schubert ,Puccini, Στραβίνσκι, Olivier Messiaen κ.ά.
⸙⸙⸙
Ενδεικτικά έργα:
Οι δραπέτες της Σκακιέρας,Irini Karaianni – Song of the Owl
Mata Katsuli The White Queen – T. Christoyannis The black knight – Oi drapetes tis skakieras
ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ ΜΠΟΓΡΗ
Μπεμπελούνα
IOKASTH Jocasta. Music by George Couroupos. Text : Ioulita Iliopoulou.
Γιώργος Κουρουπός “Lamento-Concerto grosso” Ειρήνη Καράγιαννη mezzo soprano