Εκεί, στις ζοφερές, γοτθικές αίθουσες του κάστρου του Ελσινόρης, εκεί, στο δυσώδες και σαπρό βασίλειο της Δανιμαρκίας, ένας νεαρός φοιτητής πανεπιστημίου θα επιστρέψει στο σπίτι του και θα ανακαλύψει ότι όλος ο κόσμος του έχει ανατραπεί συθέμελα. Ο πατέρας του, ο βασιλιάς, έχει πεθάνει κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες και η μητέρα του έχει παντρευτεί με τον θείο του, ο οποίος έχει πια καταλάβει τον θρόνο.
Σύντομα, το δράμα του νεαρού πρίγκιπα θα επιταθεί με παρέμβαση υπερφυσική. Μια νύχτα το φάντασμα του αείμνηστου βασιλιά θα εμφανιστεί και θα παρακινήσει τον γιο να αποδώσει δικαιοσύνη γι’ αυτόν τον «βρώμικο και πιο αφύσικο φόνο». Η φράση του πατέρα «Να με θυμάσαι», ίδιο τσεκούρι, θα κόψει τη ζωή του πρίγκιπα στα δύο. Όλα ταξινομούνται πριν τη φράση και μετά από αυτήν. Όλα θα βαφτούν από τα χρώματα της εκδίκησης. Μιας εκδίκησης όμως διαφορετικής από τις αντίστοιχες ιστορίες στην αρχαία ελληνική τραγωδία. Στα χέρια του Σαίξπηρ αυτό το τυπικό αυλικό δράμα θα μετατραπεί σε ένα πολυσύνθετο έργο, πάνω στα όρια της αυτενέργειας του ανθρώπου, στη φύση της επιθυμίας, στις λειτουργίες του πένθους, στην αυτοκτονία, στο ίδιο το θέατρο, αλλά και στους μηχανισμούς της εξουσίας.
Ναι, είναι ο Άμλετ. Ο ήρωας που όλοι γνωρίζουν με το μικρό του όνομα. Αυτός που εξέφρασε την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συνείδησης με τόση περίτεχνη θεατρικότητα. Είναι ο οργισμένος γιος, ο μελαγχολικός πρίγκιπας που εκδικείται τον φόνο του πατέρα του, ο μηδενιστής φιλόσοφος, ο ηθοποιός που υποδύεται τον τρελό, ο σκηνοθέτης που στήνει θανάσιμες παγίδες, ο ερωτευμένος νέος αλλά και ο αρνητής της αγάπης. Είναι αυτός που καλείται να διορθώσει τον ξεχαρβαλωμένο κόσμο, να κολλήσει τα σπασμένα κομμάτια, να αποδώσει δικαιοσύνη. Αλλά το βάρος αυτού του καθήκοντος τον οδηγεί σε υπαρξιακό αδιέξοδο.
Και παρόλο που πολλοί υποστηρίζουν ότι οι τραγωδίες του Σαίξπηρ απαιτούν πολλά πρόσωπα πάνω στη σκηνή, πρωταγωνιστές και κομπάρσους, τα αδιέξοδα του Άμλετ στην παράσταση που σκηνοθέτησε ο Μανώλης Δούνιας είναι όλα εκεί, μπροστά μας. Αναθέτοντας όλους τους ρόλους σε ένα μόνο πρόσωπο, τον εξαιρετικό Αιμίλιο Χειλάκη, ο Δούνιας παραδίδει μια παράσταση μικρής κλίμακας αλλά σε όλα της μεγάλη: στην πρόθεση, στο πείραμα στο αποτέλεσμα. Βλέπουμε όλες τις λεπτεπίλεπτες αποχρώσεις του ψυχισμού του κεντρικού ήρωα αλλά και την ψυχοσύνθεση των υπόλοιπων προσώπων με τρόπο εύληπτο και σαφή, χωρίς το δράμα να χάνει τίποτα από τον πολυδαίδαλο χαρακτήρα του. Ο Χειλάκης χρησιμοποιώντας με συμβολικό τρόπο διάφορα θεατρικά αξεσουάρ, αξιοποιώντας τις διαφορετικές εντάσεις του ήχου, και με την καθοριστική συμβολή των μουσικών συνθέσεων του Δημήτρη Καμαρώτου, που είναι παρών στην σκηνή, κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον, συμπυκνώνοντας με αξιοπρόσεκτο τρόπο τη δραματική ένταση.
Η αναμέτρηση με τον ρόλο του Άμλετ, εκτός από όνειρο ζωής, συνιστά προφανώς και γιγάντιο άγχος για έναν ηθοποιό. Ο Αιμίλιος Χειλάκης, ωστόσο, δαιμόνιος, πανέξυπνος, «βουτά» στη σκηνή, ερμηνεύει πυρετωδώς, κινείται με άνεση μεταξύ των διαφορετικών ρόλων και καθηλώνει τον θεατή με την αγωνία και την άφατη φρίκη που δημιουργεί διαρκώς, δίνοντας στην παράσταση τον χαρακτήρα ψυχολογικού θρίλερ. Ως Άμλετ, κατανοεί τους γρίφους του ήρωα και τον ακολουθεί μέσα στους λαβύρινθους του νου και της ψυχής του. Έχοντας απέναντί του έναν σαιξπηρικό ογκόλιθο ανασύρει την ικμάδα της πνευματικής του δύναμης και εμπνέεται από το πρότυπό του, ώστε τελικά φέρνει επωφελές αποτέλεσμα και καταξιώνεται ως πρωταθλητής ηθοποιός στις συνειδήσεις των φίλων της σκηνής. Ως Κλαύδιος, παρωδεί τον ρόλο του σκληροτράχηλου ηγέτη, που προσπαθεί να αποσείσει τις εναντίον του αιτιάσεις και να κρατήσει τον θρόνο του με νύχια και με δόντια. Ως Γερτρούδη, με χαρακτηριστική άνεση ακκίζεται και τονίζει την αμετροέπεια της βασίλισσας που έχει παραδοθεί στην ερωτική παραφορά. Ως Οφηλία, υποκρίνεται με κοριτσίστικη αθωότητα την ερωτευμένη νέα, που απογοητευμένη από την απόρριψη του Άμλετ, οδηγείται στην αυτοχειρία –η οποία, παρεμπιπτόντως, αποδίδεται σκηνικά με ιδιαίτερα ευρηματικό τρόπο. Την ίδια ερμηνευτική δεξιοτεχνία επιδεικνύει και στους υπόλοιπους ρόλους που υποδύεται.
Όταν όλα τα πρόσωπα πεθαίνουν, η μουσική σταματά και ο Χειλάκης έρχεται μπροστά στη σκηνή. Σε έναν φορτισμένο μονόλογο, επιχειρεί το ακατόρθωτο: να συνομιλήσει μαζί μας λες και συνομιλεί με τον εαυτό του. Χαμηλώνει την ένταση και μοιράζεται κάθε φόβο, κάθε αναρώτηση, κάθε δισταγμό που τον κρατά αιχμάλωτο στο παρατεταμένο μαρτύριο της περισυλλογής του. Στα λιβάδια του μυαλού του ψάχνει τη δική του απάντηση, τη δική του υπέρτατη λύση στα μυστήρια της ανθρώπινης ύπαρξης:
Τι συμφέρει στον άνθρωπο; Να πάσχει, να αντέχει, σωπαίνοντας, τις πληγές από μια μοίρα, που τον ταπεινώνει χωρίς κανένα έλεος;
Ή να επαναστατεί; Να αντιστέκεται «στην ατέλειωτη παλίρροια των λυπημένων κόπων…»;
Να ζει κανείς ή να μη ζει;
Ή μάλλον, πώς να ζει; Να ζει άπραγος ή να πεθαίνει πράττοντας;
Το διασημότερο δίλημμα στο παγκόσμιο θέατρο βρίσκει νέα θέση, στον επίλογο της παράστασης και γίνεται σάλπισμα για κινητοποίηση και δυναμική διεκδίκηση ενός καλύτερου μέλλοντος!
Μόνος με τον Άμλετ
Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς
Σκηνοθεσία-διασκευή: Μ. Δούνιας-Αιμ. Χειλάκης
Σκηνικά-κοστούμια: Κ. Μακλέλαν
Μουσική: Δημ. Καμαρώτος
